Cây phân xanh là cây trồng hàng năm hoặc lâu năm được trồng ngay sau khi thu hoạch. Việc bón phân xanh vào mùa thu giúp bổ sung dinh dưỡng cho đất và thúc đẩy sự phát triển của các loại cây trồng khác. Những cây này nhanh chóng mọc trên mặt đất và phát triển hệ thống rễ khỏe mạnh. Chúng được sử dụng trên đồng ruộng, nhà kính và vườn rau để tăng năng suất cho năm sau.
Mục đích của phân xanh mùa thu
Sử dụng phân xanh vào mùa thu được coi là phương pháp đơn giản và dễ thực hiện nhất để phục hồi độ phì nhiêu của đất. Những loại cây trồng này giúp chuẩn bị luống cho vụ gieo hạt vào mùa xuân. Việc bón phân xanh đúng cách vào đất có thể mang lại nhiều kết quả tích cực:
- Làm giàu đất bằng các chất có giá trị.
- Chuẩn hóa cấu trúc nền. Phân xanh được sử dụng để cải thiện độ tơi xốp và khả năng thấm khí của đất.
- Loại bỏ cỏ dại. Điều quan trọng cần nhớ là nếu cây phân xanh không được cắt tỉa trước khi ra hạt, bản thân chúng sẽ trở thành cỏ dại.
- Bảo vệ luống hoa khỏi sâu bọ, nhiễm trùng và thối rữa.
- Bảo vệ cây trồng khỏi sương giá thường xuyên vào mùa xuân.
- Giữ lại lớp tuyết phủ trên luống vườn. Cây trồng mùa đông giúp giữ độ ẩm trong cấu trúc đất.
Cây trồng vào mùa thu có thể được để qua mùa đông hoặc chôn xuống đất cho đến khi sương giá đầu tiên. Đôi khi, chỉ cần để lại hệ thống rễ là có thể phân hủy. Trong trường hợp này, rau xanh cắt tỉa được sử dụng làm lớp phủ hoặc ủ.
Các loại thường dùng
Có nhiều loại cây trồng có thể được sử dụng làm phân xanh. Chúng khác nhau về tác dụng và đặc điểm sinh trưởng.
Lúa mạch
Đây là một loại phân xanh dễ bón, bảo vệ đất khỏi bị phong hóa và rửa trôi. Khi trồng cùng lúa mạch, nó giúp đất tơi xốp và giữ ẩm. Thông thường, nó được sử dụng trước khi trồng cỏ ba lá, ngô và khoai tây. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyên không nên trồng ngũ cốc sau lúa mạch.
Đậu tằm
Cây này thuộc họ đậu. Nó giúp bổ sung nitơ và làm tơi xốp đất. Tuy nhiên, không nên trồng đậu tằm trên đất quá chua hoặc quá mặn.
Loại cây trồng này có thể là tiền thân tuyệt vời cho hầu hết mọi loại cây trồng. Nó lý tưởng cho bắp cải, cà rốt, củ cải đường và khoai tây. Nó cũng có thể được trồng trước cà chua, ớt chuông, cà tím, bí ngô, rau xanh và nhiều loại cây trồng khác.
Cây này rất lý tưởng để trồng kết hợp với yến mạch. Sự kết hợp này cho phép cây họ đậu leo lên trên yến mạch. Khi trồng ở giữa và rìa luống dâu tây, cây sẽ không cần che phủ trong mùa đông. Phân xanh già sẽ phủ kín các bụi dâu và ngăn chúng bị đóng băng.
Ở các vùng phía Bắc, đậu tằm có thể được trồng sớm nhất là vào tháng 8 hoặc đầu tháng 9. Tuy nhiên, ở miền Nam, không nên trồng trước tháng 10. Nếu không, phân xanh sẽ kìm hãm sự phát triển của dâu tây trong vườn.
Mù tạt
Cây này thích hợp trồng trên nhiều loại đất khác nhau. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mù tạt rất cần độ ẩm và ánh sáng. Loại phân xanh này giúp bổ sung phốt pho và kali cho đất nhờ khả năng chuyển hóa chúng thành dạng dễ tiêu hóa. Mù tạt cũng giúp bổ sung lưu huỳnh cho đất.
Cây này giúp ức chế sự phát triển của cỏ dại. Nó cũng có khả năng chống chịu tốt với bệnh mốc sương. Nó cũng có thể được sử dụng để diệt giun kim, giun tròn, sên và ấu trùng bọ hung. Mù tạt là một loại cây mật ong tuyệt vời, thu hút côn trùng có lợi. Tuy nhiên, vào mùa xuân, nó thường bị bọ nhảy tấn công.
Mù tạt là tiền chất lý tưởng cho cà chua, khoai tây, cà rốt, ớt chuông và củ cải đường. Tuy nhiên, không nên bón phân mù tạt sau các loại cây họ cải như bắp cải, củ cải, củ cải trắng và cải xoong.
Hiếp dâm
Phân xanh này giúp bổ sung kali, lưu huỳnh và phốt pho cho đất. Không nên sử dụng trên đất chua, đất cát hoặc đất úng nước. Cải dầu có tác dụng ức chế cỏ dại và bảo vệ luống khỏi sâu bệnh. Nó cũng được cho là một biện pháp phòng ngừa đáng tin cậy cho nhiều loại bệnh thối rễ.
Hạt cải dầu là tiền thân tuyệt vời của cà tím, cà rốt và cà chua. Sau đó có thể trồng củ cải đường, bí xanh, dưa chuột, đậu, đậu nành và đậu lăng. Tuy nhiên, không nên trồng củ cải đường, bắp cải, củ cải trắng, củ cải trắng và các loại cây họ cải khác sau khi bón phân xanh.
Lúa mạch đen
Lúa mạch đen mùa đông giúp bổ sung đạm cho đất. Loại phân xanh này cũng làm tăng khả năng hấp thụ kali và phốt pho của cây trồng. Nó làm tơi xốp đất và giúp ức chế cỏ dại. Nó cũng kiểm soát hiệu quả cỏ gấu và cỏ kế đồng.
Nên gieo lúa mạch đen riêng biệt vì nó không chịu được việc trồng chung với các loại cây phân xanh khác. Loại cây này có đặc tính khử trùng mạnh, ngăn ngừa hiệu quả sự phát triển của nấm bệnh. Nó cũng dễ dàng xua đuổi nhiều loại ký sinh trùng, đặc biệt là tuyến trùng.
Lúa mạch đen có thể được trồng tiếp theo là cà chua, khoai tây, ớt chuông và cà tím. Loại phân xanh này cũng được coi là tiền chất tuyệt vời cho bí ngòi, dưa chuột và bí ngô. Một ưu điểm khác của lúa mạch đen là tính sẵn có. Một trong những nhược điểm của nó là khó bón vào đất.
Yến mạch
Gieo yến mạch mang lại nhiều lợi ích. Loại phân xanh này giúp bổ sung kali và phốt pho cho đất, giúp cây trồng hấp thụ các nguyên tố này. Tuy nhiên, yến mạch không thực sự giàu nitơ.
Cây này làm tơi xốp đất và cải thiện lưu thông không khí trong đất sét, giúp loại bỏ cỏ dại, ngăn ngừa thối rễ và bảo vệ đất khỏi vi khuẩn và nấm.
Yến mạch được coi là tiền chất tuyệt vời cho cà chua, khoai tây và ớt chuông. Yến mạch được khuyến khích trồng trước dưa chuột, cà tím và bí ngô. Để cải thiện độ bão hòa nitơ của đất, nên kết hợp yến mạch với đậu tằm.
Khi nào gieo hạt
Ở miền Trung nước Nga và vùng Moscow, nên trồng cây vào cuối tháng 8 hoặc tháng 9. Thời điểm này sẽ giúp cây hấp thụ dinh dưỡng từ đất và bám rễ. Điều này cũng giúp ngăn ngừa mưa mùa thu làm trôi đất. Nếu cần cải thiện độ phì nhiêu của đất sét, bạn có thể trồng cây vào cuối mùa thu, trước khi sương giá đầu tiên xuất hiện.
Ở Siberia và các vùng khác, thời điểm gieo trồng cây phân xanh có thể khác nhau. Việc này nên bắt đầu từ cuối tháng 7. Trước đợt sương giá đầu tiên, thân cây nên cao khoảng 5-10 cm. Lúa mạch thường được trồng vào tháng 8, còn yến mạch, cỏ ba lá, đậu tằm, lúa mạch đen và đậu lupin được trồng vào giữa mùa thu.
Cách trồng đúng cách
Để đạt được kết quả mong muốn, điều quan trọng là phải trồng cây phân xanh đúng cách. Hãy làm theo các hướng dẫn sau:
- Trước khi trồng cây phân xanh, cần dọn sạch các loại cây khác trên luống. Cần đặc biệt chú ý đến các thân cây bị hư hại hoặc bị bệnh và cỏ dại.
- Trước khi trồng phân xanh trên đất bạc màu, cần bổ sung kali và phốt pho.
- Nên cày đất khô đến độ sâu 5-10 cm. Sau đó, xới tơi đất và tưới nước kỹ. Phân xanh chỉ có thể gieo sau 2-3 ngày.
- Tránh trồng các loại cây này theo luống. Nên rải đều trên bề mặt đất và phủ một lớp đất mỏng hoặc phân trộn. Cây phân xanh nên được trồng với mật độ khá dày.
Cây trồng đã bắt đầu sinh trưởng nên được giữ lại trong đất cho đến mùa xuân. Cây trồng mùa đông chịu lạnh tốt và bảo vệ đất đáng tin cậy. Sự phát triển của chúng sẽ dừng lại vào mùa đông, nhưng sẽ bắt đầu lại vào mùa xuân. Sau khi cây bắt đầu sinh trưởng xanh tốt, nên cắt cỏ và để trên mặt đất trong 2-4 tuần. Sau khi trồng, nên cày xới đất.
Thời điểm cắt cỏ và những việc cần làm tiếp theo
Thời điểm thu hoạch cây được xác định riêng cho từng người. Điều này phụ thuộc vào đặc tính đất và sở thích cá nhân. Khi cây phân xanh đã phát triển, bạn có thể tiến hành như sau:
- Khoảng một đến một tuần rưỡi trước khi thời tiết lạnh, nên cắt gốc cây phân xanh. Khi mùa xuân đến, nên chôn phân xanh xuống đất. Sau đó, có thể trồng rau. Phân xanh đã hoai mục cũng có thể được sử dụng làm lớp phủ hoặc phân trộn.
- Cây phân xanh có thể được giữ nguyên thay vì cắt trước mùa đông. Thân cây cao giúp giữ tuyết và bảo vệ đất khỏi sương giá. Điều này đảm bảo đất được hưởng lợi tối đa từ cây phân xanh. Sau khi tuyết tan, nên gom tàn dư thực vật thành đống và đốt. Nên đào tro thu được xuống đất. Điều này sẽ làm tăng đáng kể năng suất cây trồng.
- Cây phân xanh trồng vào mùa thu có thể được đào lên trước đợt sương giá đầu tiên. Việc này có thể được thực hiện vào tháng Mười. Không nên cắt bỏ thân cây. Cỏ đã mọc có thể được giữ lại để làm phân trộn. Vào mùa xuân, đất được đào lên một lần nữa. Sau đó, bạn có thể chuyển sang trồng các loại cây trồng chính.
Mỗi phương pháp thu hoạch phân xanh đều có những ưu điểm riêng. Do đó, bạn có thể lựa chọn bất kỳ phương pháp nào tùy theo sở thích. Vì điều kiện đất đai ở mỗi địa điểm khác nhau, bạn nên thử tất cả các phương pháp được mô tả. Chỉ thông qua thực hành, bạn mới có thể xác định được phương pháp hiệu quả nhất.
Cây phân xanh trồng vào mùa thu rất hiệu quả và có thể cải thiện đáng kể tình trạng đất, ngay cả khi đất rất bạc màu. Tuy nhiên, cần hết sức thận trọng. Nếu trồng và cắt cỏ không đúng cách, cây phân xanh có thể xâm chiếm toàn bộ lô đất, trở thành cỏ dại. Trong trường hợp này, việc diệt trừ chúng sẽ rất khó khăn.