Mô tả và đặc điểm của giống lý gai Yantarny, cách trồng và chăm sóc

Quả lý gai (gooseberry) xứng đáng giữ một vị trí trong số những loại cây ăn quả được ưa chuộng của người làm vườn, nông dân và người trồng rau. Loại quả mọng này dễ chăm sóc, chịu được khí hậu khắc nghiệt và dễ nhân giống. Quả của nó không chỉ có hương vị tuyệt hảo mà còn chứa nhiều vitamin và khoáng chất có lợi. Giống lý gai Yantarny là một loại quả mọng đã được kiểm nghiệm qua thời gian, được trồng tích cực tại các trang trại và vườn trong hơn 60 năm.

Vậy giống lý gai này có gì đặc biệt mà vẫn không hề mất đi sự ưa chuộng sau ngần ấy năm? Hãy cùng tìm hiểu nhé.

Lịch sử phát triển của giống

Quả lý gai hổ phách được lai tạo bằng phương pháp thụ phấn tự nhiên vào giữa thế kỷ trước. Việc phát triển loại quả mọng mới này được khởi xướng bởi M.A. Pavlova, một nhà lai tạo hàng đầu tại Viện Hàn lâm Khoa học Timiryazev Moscow.

Công trình này liên quan đến giống quả mọng châu Âu English Yellow.

Sau nhiều năm thử nghiệm, các nhà khoa học đã đạt được kết quả và phát triển được giống lý gai chịu được sương giá, năng suất cao, khả năng miễn dịch với bệnh tật tốt hơn và hương vị tuyệt vời.

Cây ăn quả này chưa được nhà nước đăng ký chính thức. Tuy nhiên, các vườn ươm vẫn tiếp tục trồng loại cây mọng này, thành công cả trong các khu vườn thương mại và vườn rau tư nhân.

Mô tả về bụi cây và quả mọng

Để trồng được những bụi cây mọng nước khỏe mạnh và sai quả, bạn cần phải tìm hiểu kỹ về đặc điểm của giống lý gai Yantarny.

1. Các bụi cây phát triển mạnh mẽ, lan rộng, rậm rạp, cao tới 1,8 m.
2. Gai sắc nhọn hình thành trên các chồi dài, đây là đặc điểm thường thấy ở các loại cây ăn quả.
3. Phiến lá nhỏ và có màu xanh đậm.
4. Quả mọng lớn, nặng tới 5 g, màu hổ phách đẹp mắt với các tạp chất màu trắng, hình bầu dục.
5. Phần thịt quả mọng nước, ngọt, có hương vị và mùi thơm thoang thoảng của mật ong, ẩn dưới lớp vỏ mỏng nhưng dày.

Quan trọng! Quả không rụng khỏi bụi khi chín, giúp tăng đáng kể thời gian thu hoạch.

Đặc trưng

Quả lý gai Yantarny là một giống cây ăn quả tráng miệng, được khuyến khích sử dụng tươi. Nhờ công sức của các nhà lai tạo, giống cây này đã hội tụ những đặc tính và đặc điểm tốt nhất của một loại quả mọng, thích hợp để trồng trên khắp nước Nga và các nước lân cận.

Năng suất

Năng suất cây ăn quả phụ thuộc trực tiếp vào điều kiện khí hậu, việc tuân thủ các quy tắc trồng trọt và chăm sóc sau đó.

Mỗi bụi cho năng suất lên đến 8 kg quả chín, khỏe mạnh. Tuy nhiên, nếu canh tác đúng cách, năng suất có thể tăng lên 10-12 kg/cây.

Quan trọng! Quả lý gai hổ phách là giống cây tự thụ phấn và không cần thụ phấn từ các cây gần đó.

Khả năng chống hạn và chịu được mùa đông

Cây mọng có khả năng chịu được cả sương giá nghiêm trọng và hạn hán ngắn hạn.

Trong những mùa đông dài và lạnh giá, rễ cây bụi có thể chịu được nhiệt độ xuống tới -40 độ C. Nếu không được bảo vệ đúng cách, cành và chồi có thể bị đóng băng. Hãy loại bỏ chúng vào mùa xuân, và cây sẽ nhanh chóng phục hồi.

Quả lý gai là loại cây ưa ẩm; tình trạng thiếu mưa và tưới tiêu kéo dài sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến năng suất và kích thước của quả lý gai.

Khả năng kháng bệnh và sâu bệnh

Khi phát triển giống Yantarny, các nhà lai tạo đã đạt được khả năng kháng bệnh nấm và virus tốt hơn. Cây bụi này cũng hiếm khi bị rệp tấn công.

Khả năng miễn dịch tự nhiên chỉ có thể bảo vệ cây trồng khỏi bệnh tật và sâu bệnh nếu chúng được chăm sóc đúng cách và kịp thời.

Thời kỳ chín

Quả lý gai Yantarny là giống chín sớm. Ở vùng khí hậu phía Nam, quả đầu tiên chín vào giữa tháng 6, trong khi ở các vùng phía Bắc, vụ thu hoạch bắt đầu vào nửa đầu tháng 8.

Cây bụi bắt đầu ra quả vào năm thứ hai trồng ngoài trời. Quả lý gai là loại cây sống lâu năm, và ngay cả những bụi cây 30 đến 40 năm tuổi cũng cho ra những quả to, mọng nước và thơm ngon.

Khả năng vận chuyển

Khi trồng cây này ở quy mô công nghiệp, việc thu hoạch bắt đầu từ 5-7 ngày trước khi quả chín hoàn toàn, giúp tăng thời hạn sử dụng của quả và khả năng vận chuyển đường dài.

Điều kiện phát triển

Để trồng cây lý gai, hãy chọn những mảnh đất bằng phẳng, nhiều nắng, khô ráo và được che chắn khỏi gió lùa và gió bắc mạnh.

Cây mọng ưa đất nhẹ, màu mỡ, có tính axit trung tính và độ ẩm.

Không nên trồng cây ở vùng đất trũng và đất lầy, mực nước ngầm tại vị trí trồng phải cách mặt đất ít nhất 1,5m.

Thời điểm trồng cây giống quả mọng được xác định bởi điều kiện thời tiết của vùng trồng.

Cây lý gai hổ phách là một loại cây không cầu kỳ; cây con ra rễ nhanh vào mùa xuân, mùa hè và mùa thu.

Sự khác biệt giữa các thời điểm trồng nằm ở thời điểm bắt đầu ra quả của cây. Nếu trồng lý gai vào mùa xuân, vụ thu hoạch đầu tiên sẽ không diễn ra cho đến một năm sau đó. Tuy nhiên, sau khi trồng vào mùa thu, quả sẽ được thu hoạch vào mùa hè.

Quan trọng! Nếu đất quá ẩm, quả chưa chín sẽ nứt và rụng khỏi bụi cây.

Tính năng hạ cánh

Bước đầu tiên để có được một vụ thu hoạch quả mọng chất lượng cao và dồi dào là chọn đúng cây giống khỏe mạnh.

Nên mua cây giống từ các vườn ươm hoặc trung tâm làm vườn. Khi mua cây giống, hãy đặc biệt chú ý đến hình dáng của cây và thân rễ.

1. Thân cây lý gai phải thẳng, không có dấu hiệu hư hại hoặc bị nén chặt, và bắt buộc phải có nụ hoặc lá.
2. Rễ được giữ ẩm tốt, không có phần phát triển hoặc bị gãy và phát triển tốt.
3. Tốt nhất nên mua cây giống hai năm tuổi. Những cây này sẽ nhanh chóng bén rễ và phát triển.
4. Trước khi trồng ra đất trống 10-12 giờ, ngâm rễ cây trong chậu nước, sau đó xử lý bằng thuốc kháng khuẩn và chất kích thích sinh trưởng.

Đất trồng cây lý gai được chuẩn bị trước thời điểm trồng dự kiến ​​từ 3-4 tuần.

1. Đất được đào sâu tới 35-40 cm, đồng thời loại bỏ cỏ dại và rễ cây.
2. Giường được nới lỏng hoàn toàn.
3. Đất được bổ sung mùn, phân hữu cơ và phân khoáng. Đất cát được trộn với than bùn và mùn, trong khi đất sét được bổ sung cát sông và phân trộn.
4. Trên khu vực đã chuẩn bị, đào hố trồng sâu và rộng 35-40 cm.
5. Khoảng cách giữa các cây trồng được duy trì trong vòng 1,5 m, giữa các hàng từ 2 đến 2,5 m.
6. Tôi đặt một lớp thoát nước ở đáy hố và thêm đất màu mỡ vào.
7. Cây giống chuẩn bị trồng được đặt ở giữa hố theo chiều thẳng đứng.
8. Rễ cây được phân bố đều trong hố và được phủ đất.
9. Đất dưới bụi cây được nén chặt và tưới nước thật nhiều.
10. Sau khi trồng cây lý gai, vòng tròn thân cây được phủ một lớp hỗn hợp mùn cưa và than bùn, hoặc đất mùn.

Quan trọng! Ngay sau khi trồng, hãy cắt tỉa cây con, để lại 4-5 nụ trên thân cây.

Hướng dẫn chăm sóc

Để đảm bảo cây dâu tây phát triển khỏe mạnh, phát triển nhanh và ra nhiều quả, cây cần được chăm sóc đúng lúc và đúng kỹ thuật.

Cây mọng này cần được tưới nước trong thời kỳ đậu quả và chín. Trong thời gian còn lại của năm, cây được tưới nước khi cần thiết, sau khi lớp đất mặt đã khô.

Lời khuyên! Chỉ tưới nước ấm, lắng xuống cho cây lý gai, với lượng nước 30-40 lít cho mỗi bụi.

Cùng với các biện pháp tưới tiêu, cần tiến hành xới đất và làm cỏ.

Ủng hộ

Cây lý gai phát triển nhanh, cành và chồi dài, lan rộng. Vào năm thứ hai hoặc thứ ba của quá trình sinh trưởng, cây lý gai cần được hỗ trợ thêm. Để đạt được điều này, cọc được đóng xung quanh cây và được kết nối bằng ván gỗ hoặc kim loại, sau đó được buộc chặt vào bụi cây.

Bón thúc

Lần bón phân đầu tiên cho cây lý gai được thực hiện vào mùa xuân, sử dụng phân hữu cơ và phân đạm.

Trong thời kỳ ra hoa và hình thành bầu nhụy, bụi cây thiếu phốt pho và kali.

Vào mùa thu, cây mọng được bón phân hữu cơ và phân khoáng.

Quan trọng! Phân đạm kích thích sự phát triển của cây xanh và ngăn cản quá trình ra quả, do đó chỉ được sử dụng vào đầu mùa sinh trưởng.

Cắt tỉa bụi cây

Để tăng năng suất cây ăn quả, người ta cắt tỉa bụi cây hàng năm.

Cây bụi được định hình trong 3-4 năm đầu sinh trưởng. Vào cuối mùa thu, tất cả các cành và chồi đều ngắn đi khoảng 2/3.

Sau năm thứ năm cây lý gai sinh trưởng, chỉ cần cắt tỉa vệ sinh và trẻ hóa, loại bỏ tất cả các cành và chồi khô, gãy, đông cứng và hư hỏng.

Sau khi cắt tỉa, các khu vực bị cắt sẽ được xử lý bằng chế phẩm đặc biệt hoặc nhựa đường vườn.

Sinh sản

Để nhân giống cây bụi mọng, người ta sử dụng phương pháp sinh dưỡng để lấy cây con.

Theo những người làm vườn và nông dân, phương pháp phổ biến nhất để nhân giống cây lý gai Yantarny là giâm cành từ những chồi non.

Ngoài ra, cây ăn quả còn được nhân giống bằng phương pháp giâm cành.

Để làm điều này, vào đầu mùa hè, hãy chọn những cành thấp khỏe mạnh từ một bụi cây trưởng thành và uốn cong chúng xuống đất. Các lớp được cố định và phủ đất, để phần ngọn cây nhô lên khỏi mặt đất. Vào đầu mùa thu, lớp được đào lên và tách khỏi bụi cây mẹ, cùng với rễ đã hình thành. Cây con hoàn chỉnh được trồng như một cây độc lập trong một hố trồng riêng.

Chuẩn bị cho mùa đông

Khi mùa thu bắt đầu, cây lý gai bắt đầu chuẩn bị cho thời kỳ ngủ đông.

Các bụi cây được tưới nước dồi dào, cắt tỉa vệ sinh, bón phân hữu cơ và khoáng chất cho đất, dọn sạch lá khô, mảnh vụn xung quanh thân cây và phủ một lớp mùn hoặc than bùn dày với mùn cưa.

Ngay khi trận tuyết đầu tiên rơi, một đống tuyết cao sẽ được tạo thành dưới bụi cây.

Ở những vùng có mùa đông lạnh, cây còn được phủ thêm một loại vật liệu đặc biệt.

Kiểm soát dịch hại và bệnh tật

Nếu không tuân thủ các biện pháp chăm sóc và canh tác, cây lý gai hổ phách dễ bị một số loại nấm, vi-rút và sâu bệnh tấn công.

Để tránh các vấn đề, vào đầu mùa xuân, trước khi mùa sinh trưởng bắt đầu, người ta xử lý bụi cây bằng thuốc diệt nấm và thuốc trừ sâu, đồng thời sử dụng các phương pháp dân gian để chống lại bệnh tật và sâu bệnh.

Trồng tỏi, hành tây, ngũ cốc, bạc hà hoặc cúc vạn thọ bên cạnh cây mọng sẽ giúp duy trì sức khỏe và năng suất của cây lý gai.

Ưu điểm và nhược điểm

Sau khi mô tả chi tiết về đặc điểm, hướng dẫn trồng, chăm sóc và thu hoạch giống lý gai Yantarny, bạn có thể xác định rõ ràng tất cả các ưu điểm và nhược điểm của loại cây ăn quả này và sau đó mới quyết định có nên trồng nó trong vườn nhà mình hay không.

Thuận lợi:

1. Thời gian ra quả kéo dài.
2. Dễ chăm sóc.
3. Khả năng tự thụ phấn.
4. Khả năng chống chịu sương giá và thay đổi nhiệt độ đột ngột.
5. Tỷ lệ năng suất cao của giống cây này.
6. Tăng khả năng miễn dịch với bệnh tật và sâu bệnh.
7. Thời hạn sử dụng dài của trái cây chín kỹ thuật và khả năng vận chuyển đường dài.
8. Hương vị tuyệt hảo, mục đích sử dụng phổ biến của quả mọng.

Những ưu điểm khác của giống cây này bao gồm tuổi thọ của quả mọng dài và khả năng đậu quả đầy đủ ngay cả trên những cây già.

Nhược điểm:

1. Gai sắc nhọn khiến việc chăm sóc và thu hoạch cây trở nên khó khăn.
2. Các bụi cây lan rộng chiếm nhiều diện tích, khiến việc trồng quả mọng ở những khu vực nhỏ trở nên khó khăn.
3. Khi không khí và đất quá ẩm, lá sẽ nứt và rụng khỏi bụi cây.

Nhưng ngay cả với những thiếu sót này, ngay cả một người làm vườn, nông dân hoặc người làm vườn mới vào nghề cũng có thể trồng được quả lý gai Yantarny.

Thu hoạch và lưu trữ

Việc thu hoạch giống lý gai Yantarny phụ thuộc vào điều kiện khí hậu của vùng trồng.

Ở các vĩ độ phía Nam, công việc được thực hiện từ cuối tháng 6 đến giữa tháng 7. Ở các vùng khí hậu phía Bắc, quả mọng được thu hoạch vào tháng 8.

Khi thu hoạch quả, hãy chú ý đến những chiếc gai sắc nhọn trên cành cây và đeo găng tay dày.

Quả lý gai tươi có thể bảo quản được đến 5 ngày ở nhiệt độ phòng và đến 10 ngày trong tủ lạnh. Để bảo quản lý gai gai được lâu hơn, hãy bảo quản chúng trong hộp đựng rộng rãi và đông lạnh.

Quan trọng! Đông lạnh sẽ giữ lại toàn bộ vitamin và chất dinh dưỡng trong trái cây.

Các lĩnh vực ứng dụng

Loại quả mọng tráng miệng này được khuyên dùng để ăn tươi.

Quả lý gai cũng được dùng để làm mứt, mứt bảo quản, mứt cam, mứt trái cây, rượu vang tự làm và rượu mùi. Quả lý gai cũng được thêm vào bánh kẹo, món tráng miệng và các sản phẩm từ sữa.

Quả lý gai chứa hàm lượng cao khoáng chất, nguyên tố đa lượng và vi lượng, vitamin và chất chống oxy hóa, cần thiết cho hoạt động bình thường của cơ thể.