Trong số các giống lay ơn hiện có, giống Byzantine nổi bật với những bông hoa to, rực rỡ, mọc trên thân hình mũi tên. Loài cây thân củ này có nguồn gốc từ vùng Địa Trung Hải nhưng sau đó lan rộng ra các vùng phía bắc, bao gồm cả Nga. Lay ơn Byzantine cần ít công chăm sóc, nhưng lại không chịu được cỏ dại.
Truyền thuyết về hoa lay ơn Byzantine
Cái tên "gladiolus" bắt nguồn từ một truyền thuyết cổ xưa có từ thời Công nguyên. Vào thời điểm đó, hai người Thracia, Seuthes và Teres, bị Đế chế La Mã bắt giữ. Hai chàng trai trẻ được giao nhiệm vụ trở thành đấu sĩ. Một ngày nọ, Seuthes và Teres bị ép phải đấu với nhau. Nhưng trong thời gian bị giam cầm, hai chàng trai trẻ đã trở thành bạn bè và quyết định bất tuân lệnh. Thay vì chiến đấu trên đấu trường, Seuthes và Teres đã cắm kiếm xuống đất và ôm nhau.
Vì tội này, cả hai thanh niên đều bị xử tử. Lưỡi kiếm của các đấu sĩ trẻ bén rễ và cuối cùng mọc thành một bông hoa tuyệt đẹp, được gọi là hoa lay ơn.
Nhờ vào truyền thuyết được mô tả, ngày nay loài hoa này được coi là biểu tượng của tình bạn và lòng chung thủy.
Mô tả thực vật của giống
Hoa lay ơn là một loài thực vật thân củ thuộc họ Diên Vĩ (Iridaceae). Giống Byzantine được phân biệt bởi các đặc điểm sau:
- thân cây mỏng, thẳng, dài tới 60 cm;
- hoa lớn, đường kính 4-6 cm;
- màu hoa phổ biến là tím và đỏ thẫm;
- lá bắc tạo thành ống dài tới 1,5 cm;
- lá mỏng và hình thanh kiếm;
- Có tới 10 hoa được hình thành trên một thân cây.

Giống hoa lay ơn Byzantine chịu được sương giá tốt, nên được ưa chuộng ở cả miền trung nước Nga và dãy núi Ural. Đây là loại cây lâu năm và chủ yếu được trồng để trang trí bồn hoa.
Đặc điểm của việc trồng trọt và phát triển
Để đảm bảo hoa lay ơn làm say lòng người làm vườn với vẻ đẹp của hoa mỗi năm, cần tuân thủ một số quy tắc thiết yếu khi chuẩn bị cây để trồng. Khi trồng cây, một số yêu cầu nhất định cũng phải được đáp ứng; nếu không, dấu hiệu của bệnh truyền nhiễm sẽ xuất hiện trên thân và lá.
Chuẩn bị bóng đèn
Nên đào củ hoa lay ơn lên vào mỗi mùa thu và bảo quản trong hầm cho đến khi băng tan. 25 ngày trước khi trồng, nên phân loại củ, loại bỏ những phần bị hư hỏng. Trước khi trồng, hãy loại bỏ vảy củ, lớp vảy này có tác dụng bảo vệ cây qua mùa đông. Nếu hư hại nhẹ, hãy dùng dao cạo sạch phần bị hư hại và xử lý củ bằng dung dịch kali permanganat loãng.

Trước khi trồng, nên cắt đôi những củ lớn có đường kính trên 8 cm, cẩn thận không làm hỏng mầm. Quy trình này giúp củ nhanh phục hồi. Nên thực hiện các bước tương tự với củ mua ở cửa hàng. Sau khi chuẩn bị, củ được trồng trong các hộp riêng biệt và để trong vài ngày. Nên xử lý củ bằng dung dịch Fufanon hoặc Decis để bảo vệ cây lay ơn sau này khỏi bệnh tật.
Chọn địa điểm và hạ cánh
Hoa lay ơn nên được trồng ở nơi có đủ ánh sáng và thông thoáng, trên đất tơi xốp giàu vi chất dinh dưỡng. Tuy nhiên, cần bảo vệ cây khỏi gió mạnh. Hoa lay ơn phát triển tốt trên đất trước đây đã trồng dâu tây, tỏi hoặc hành tây. Để đảm bảo mầm khỏe mạnh, nên bón thêm hỗn hợp 50 gram supe lân và 20 gram kali sunfat vào đất trồng vào mùa thu. Bạn cũng có thể sử dụng đất mùn đã dùng để bón phân vào mùa xuân.
Củ được trồng vào giữa tháng Tư hoặc đầu tháng Năm. Nên đặt củ vào hố sâu 6-10 cm, phủ cát dưới đáy. Nếu đất tơi xốp, nên trồng hoa lay ơn sâu 15-20 cm. Sau đó, rắc một ít cát lên củ và tưới dung dịch kali permanganat ấm. Cuối cùng, lấp đất vào hố.

Cây được trồng cách nhau 20 cm. Khoảng cách giữa các hàng hoa lay ơn nên là 30 cm. Ở các vùng phía Nam nước Nga, hoa có thể được trồng vào mùa thu, phủ kín khu vực củ đang phát triển.
Tưới nước và bón phân
Vào mùa hè, sau khi cây mọc, tưới nước cho cây tối đa một lần một tuần. Trong thời kỳ ra hoa, tưới nước gấp đôi. Một tháng sau khi trồng củ, bón phân đạm. Sau 2-3 tuần, bón kali sunfat kết hợp với supe lân. Lần bón phân cuối cùng nên vào giữa tháng 8.
Làm tơi xốp đất
Nên xới đất xung quanh cây lay ơn 10 ngày một lần. Việc này sẽ giúp cây không bị héo sớm. Cỏ dại, có thể khiến cây chết, cũng nên được loại bỏ với tần suất tương tự.

Bảo vệ khỏi côn trùng và bệnh tật
Hoa lay ơn thường bị bọ trĩ tấn công nhiều nhất. Để ngăn ngừa loại côn trùng này xâm nhập vào hoa, nên ngâm củ trong dung dịch Intavir, Fitoverm và Karbofos trước khi trồng. Các dung dịch này cũng được sử dụng để phun lên cây trong suốt mùa sinh trưởng.
Hoa lay ơn chủ yếu dễ bị bệnh héo rũ do nấm Fusarium. Bệnh này phát triển do hàm lượng nitơ trong đất cao. Nếu phát hiện những dấu hiệu đầu tiên của bệnh héo rũ do nấm Fusarium, nên xử lý cây bằng các chế phẩm có chứa đồng.
Đối với các bệnh khác, nên nhổ bỏ và đốt cây bị bệnh. Người làm vườn ở các vùng phía Nam cũng gặp phải dấu hiệu của bệnh ghẻ vi khuẩn. Loại vi sinh vật này phát triển mạnh trên cây trồng ở vùng đầm lầy có đất kiềm cao. Dung dịch sắt sunfat 3% giúp chống lại bệnh ghẻ vi khuẩn.

Mùa đông
Vào mùa đông, củ hoa lay ơn được đào lên và cất giữ trong tầng hầm. Nếu hoa mọc ở các vùng phía Nam, củ có thể được giữ lại trong đất, phủ bằng cành vân sam.
Phương pháp sinh sản
Hoa lay ơn được nhân giống bằng hạt và củ. Phương pháp hạt không được sử dụng trong nghề làm vườn. Lý do là vì hạt không giữ lại đầy đủ bộ gen cần thiết cho hoa mới, giúp hoa giữ được các đặc điểm của cây mẹ. Nhân giống bằng củ phổ biến hơn. Để có được hoa mới, củ ban đầu được cắt thành hai hoặc nhiều phần, cẩn thận không làm hỏng chồi (cormel). Số lượng tép hoa thu được phụ thuộc vào kích thước của củ.
Các bộ phận thu được sau đó được xử lý bằng hỗn hợp than và lưu huỳnh rồi khử trùng.
Tiếp theo, củ được ngâm trong nước ấm, đun nóng đến 30-35 độ C, trong 24 giờ, sau đó được trồng trong than bùn hoặc sỏi mịn. Cây được trồng trong điều kiện này trong 5-7 ngày. Sau đó, khi những mầm đầu tiên xuất hiện, cây được chuyển sang đất tơi xốp.

Đánh giá
Svetlana, Solnechnogorsk
"Bất chấp lời khuyên của người làm vườn, chúng tôi vẫn trồng một cây lay ơn Byzantine vào mùa thu. Và khi mùa xuân năm sau đến, những chồi non đầu tiên đã xuất hiện. Việc trồng và chăm sóc loài hoa này không gặp vấn đề gì. Cây lay ơn vẫn phát triển tốt trong luống hoa hồng."
Nadezhda, Volgograd
"Tôi bị thu hút bởi giống hoa Byzantine vì hai lý do. Thứ nhất, loài cây này có những bông hoa tuyệt đẹp nở vào đầu mùa hè. Thứ hai, hoa lay ơn rất dễ chăm sóc, bất chấp những gì internet nói. Chúng tôi đã thử nghiệm đặc điểm này trong vườn nhà mình. Sau hơn hai năm trồng, nó không gây ra vấn đề gì. Chúng tôi tưới nước hàng tuần vào mùa hè và ít thường xuyên hơn vào mùa xuân. Chúng tôi chỉ bón phân cho cây trong năm đầu tiên sau khi trồng. Chúng tôi không đào củ lên để trồng vào mùa đông, mặc dù chúng tôi dự định sẽ làm vậy bây giờ."
Valentina, Voronezh
"Hoa lay ơn Byzantine là một phát hiện thực sự cho những người làm vườn lười biếng. Nó dễ chăm sóc nhưng lại sinh trưởng tốt, làm bừng sáng luống hoa. Một ưu điểm khác của loài cây này là khả năng sống sót qua mùa đông trong đất."











